Slachtoffers van criminele uitbuiting worden gedwongen om strafbare feiten te plegen zoals drugs dealen, bedelarij of diefstal. In Nederland worden steeds meer jongeren slachtoffer van deze vorm van uitbuiting. Er is weinig bekend over het daadwerkelijke aantal slachtoffers doordat het fenomeen relatief nieuw is, en omdat slachtoffers door zichzelf en anderen als dader worden gezien.
Middelbare scholen en mbo’s ontvangen steeds meer meldingen van leerlingen die worden gedwongen om geld of goederen te stelen of mee moeten werken aan een overval.
Geld stelen
Scholieren worden steeds vaker gedwongen om diefstal te plegen. Ze worden onder druk gezet door klasgenoten of vrienden om bijvoorbeeld geld te stelen van hun ouders. De buit moeten ze afdragen aan de uitbuiter. Doordat jongeren er graag bij willen horen en gevoelig zijn voor sociale druk, gaan ze hierop in. Hopende dat het voor één keer is. Maar na die ene keer wordt juist die handeling gebruikt om ze verder onder druk te zetten. Uitbuiters dreigen met het bekendmaken van de diefstal aan hun ouders of aan de schoolleiding. Uit angst voor de gevolgen voelen slachtoffers zich genoodzaakt om nogmaals diefstal te plegen.
Spullen kopen
Op een aantal scholen zijn er meldingen binnengekomen van leerlingen die vals geld uitdelen. Medeleerlingen kopen van dat geld spullen, niet wetende dat het om vals geld gaat. De verleiding voor leerlingen om hieraan mee te werken is groot, omdat ze een deel van het wisselgeld mogen houden. Bij deze vorm van gedwongen diefstal is er vrijwel altijd sprake van een groter crimineel netwerk. Zij ontvangen de gestolen spullen die ze vervolgens voor echt geld kunnen verkopen.
Overval plegen
Slachtoffers die meerdere strafbare feiten plegen onder dwang worden steeds kwetsbaarder. Daders gebruiken deze kwetsbaarheid om hen nog verder uit te buiten. Uitbuiters zetten slachtoffers onder druk om een overval te plegen. Weigeren ze dit, dan dreigen uitbuiters met het bekend maken dat een slachtoffer geld heeft gestolen van hun ouders of met vals geld spullen heeft gekocht. Sommige slachtoffers mogen een tijd gratis wiet of andere drugs gebruiken of worden gebruikt als geldezel. In het laatste geval zullen uitbuiters opeens aangeven dat het slachtoffer bij hen in het krijt staat. In veel gevallen wordt beloofd dat het de laatste klus en dat ze daarna van alle ellende af zijn. Wederom blijft het nooit bij één keer en zinken slachtoffers verder in het criminele circuit.
Slachtoffers zijn géén daders
Wanneer je slachtoffer bent van gedwongen criminaliteit ben je geen dader. Je pleegt strafbare feiten, maar omdat het onder dwang is geldt dit niet als daderschap. Het is daarom belangrijk te onthouden dat als je je in een dergelijke situatie bevindt, je altijd hulp kunt zoeken. Je kunt terecht bij een vertrouwenspersoon of leraar op school, je ouders of huisarts. Ook kun je contact opnemen met de politie via 0900-8844.
