Diplomaten die in het buitenland worden gestationeerd, nemen vaak hun eigen personeel mee. Een kok, een huishoudster. Zoals Karen. Deze 49-jarige Filipijnse verhuisde met een ambassadeur en zijn gezin uit het Midden-Oosten naar hun nieuwe standplaats in Den Haag. Bron: Fairwork
Achttienhonderd euro per maand zou ze gaan verdienen. Op zondag vrij en een veertigurige werkweek. Het stond allemaal op het handgeschreven contract dat de ambassadeur haar – na het bezoekje aan het ministerie van Buitenlandse Zaken in het voorjaar van 2020 – liet ondertekenen. ‘Met dat geld zou ik mijn familie thuis uit de armoede kunnen tillen. 1800 euro is zoveel geld in de Filipijnen, in peso.’
Karen vertelt hoe ze vroeger in de Filipijnen in de geboortezorg werkte. Mooi werk, maar van dertig euro per maand konden zij en haar drie opgroeiende kinderen niet meer rondkomen. ‘Toen ben ik vertrokken, zoals zoveel vrouwen in mijn land. Ik had geen keus.’
Na een periode in Libanon kwam Karen in het Midden-Oosten terecht bij het gezin van een diplomaat. Uit angst voor deze familie houdt ze het specifieke land liever voor zich. Met de ambassadeur en zijn familie verhuist ze begin 2020 naar Nederland, naar het Hilton in Den Haag.
‘Toen ben ik vertrokken, zoals zoveel vrouwen in mijn land’
Bankpasje
Al snel blijkt het contract dat ze kort na aankomst in Den Haag ondertekent, te mooi om waar te zijn. Haar loon wordt – zoals de Nederlandse overheid vereist – wel op een bankrekening op haar naam gestort, maar het bankpasje krijgt ze niet. Meer dan 500 euro contant per maand zit er niet in.
‘Het bleken allemaal leugens. Ik werkte elke dag, 16 uur per dag, zeven dagen per week.’ Ze mag het appartement op de zesde verdieping van het hotel niet verlaten. De vrouw van ambassadeur waarschuwt haar voor de ‘slechte buitenwereld vol met drugs. Straks raak je nog zwanger.’
Zelfs als ze, met de chauffeur, de kinderen naar school brengt, mag ze de auto niet uit. Karen ziet soms het hotelpersoneel door de gang lopen of de vriendelijke buurvrouw die op dezelfde verdieping woont, maar hen aanspreken? Dat durft ze niet. ‘Mijn madame houdt me altijd in de gaten en roept me naar binnen als er andere mensen in de buurt zijn.’ Karen eet de ‘restjes’ van de familie, zelf iets klaarmaken mag niet. ‘Ze controleren zelfs de koelkast op mijn kamer.’
Geen moment rust
Het werk gaat altijd maar door. Karen herinnert zich die enorme vermoeidheid. Geen moment rust. Vaak is ze te moe om te eten, om haar familie te bellen.’ Haar benen doen pijn als ze in bed ligt. Ze maakt zich zorgen, een ziektekostenverzekering heeft ze niet.
Ze laat een foto op haar mobieltje zien, gemaakt in het Hilton. In haar uniform glimlacht ze vermoeid naar de camera. ‘Moet je die wallen onder m’n ogen zien.’ Ondanks alles wat ze heeft meegemaakt, blijft ze vastberaden. Haar veerkracht is niet kapot gemaakt.
‘Madame gooide haar vieze zakdoeken gewoon op de grond, ik mocht ze opruimen’
Ze vertelt over ‘haar Madame’, de vrouw des huizes, die haar het leven allesbehalve makkelijk maakt. ‘Zo respectloos. Madame gooit haar vieze zakdoeken gewoon op de grond, ik mag ze opruimen. Als ze boos is, zwaait ze met haar opgestoken vinger in mijn gezicht. ‘Be smart, be smart’. Ik heb nog nooit iemand zoals zij ontmoet. Dit zijn opgeleide mensen, hoe kun je iemand zo behandelen?’
Uitweg
Na een half jaar kan Karen niet meer. Ze voelt zich wanhopig, depressief en ziet geen uitweg. Op die dag komt ze via Facebook – de chauffeur heeft beltegoed gekocht – in contact met een Nederlandse vrouw, ze vertelt in het kort over haar situatie in het Hilton. De vrouw geeft haar het nummer van Cora, een 70-jarige Filipijnse die in dezelfde situatie heeft gezeten. Cora werkt nu als cultural mediator voor FairWork.
Karen belt Cora onmiddellijk. Met dat telefoontje komt de hoop. Op een dag dat de familie weg is, komt Cora even langs. Karen houdt het kort, ze is bang.
Cora vraagt haar om bewijs van haar werkomstandigheden te verzamelen, foto’s te maken en een maand later – om 10 uur ’s avonds – is het zover. Karen ontsnapt. ‘Ik heb alles gestreken, gewassen, netjes achtergelaten. Mijn spullen had ik een vuilniszak gestopt, zodat de familie niets zou vermoeden en ben vertrokken.’
Aangifte
Met hulp van FairWork doet Karen aangifte, ze krijgt als slachtoffer mensenhandel onderdak bij Humanitas. Ze heeft nu een tijdelijke verblijfsvergunning en is in afwachting van een besluit van de IND of deze wordt omgezet in een permanente verblijfsvergunning. De diplomatieke onschendbaarheid van diplomaten maakt vervolging van de ambassadeur complex. ‘Immunity’, Karen spuugt het woord bijna uit. ‘Deze mensen zijn zo machtig, ze staan eigenlijk boven de wet. Ik droom er wel eens van dat ik ze nog een keer tegenkom en dat ik ze dan de waarheid vertel. Ze hebben littekens achtergelaten, ik heb nog steeds moeite om mensen te vertrouwen.’
Het moment dat ze buiten liep, vergeet ze nooit meer. ‘Ik voelde me bevrijd, alle pijn viel van mijn schouders af, zo opgelucht.’ Inmiddels probeert Karen, net als Cora, via FairWork andere vrouwen te helpen. ‘Ik wil graag iets terugdoen.’ Terug naar de Filipijnen? Daar durft ze voorlopig nog niet van te dromen. ‘Eerst werken en sparen.’
Verklaring Hilton
General manager Ilio Rodoni van Hilton Den Haag reageert geschokt wanneer hij het verhaal van Karen hoort. Voor een formele reactie van de keten verwijst hij door naar de persafdeling van de Hilton Hotels, die met een verklaring komt. In deze verklaring wordt ook benadrukt dat Hilton Den Haag niet op de hoogte was van deze zaak in het hotel of ‘in de zelfstandige appartementen boven in het hotel. ‘We zijn hierover niet door politie of andere autoriteiten benaderd.’ De persafdeling stelt verder dat het Hilton afstand neemt van alle vormen van mensenhandel en moderne slavernij en wijst erop een van de ondertekenaars te zijn van het VN Global Compact Verdrag. ‘Samen met collega’s in de sector, ondersteund door experts, zetten we stappen om mensenhandel te voorkomen en te stoppen. En alle Hilton Team Members moeten een training volgen over het herkennen en melden van signalen van mensenhandel. Signalen en zorgen kunnen gemeld worden bij een Hotline van het hotel, waarbij ook de mogelijkheid bestaat om anoniem melding te doen over mogelijke misstanden in het hotel of gehuurde en/of beheerde appartementen.’
Dit verhaal komt uit de podcastserie Uitgewrongen. In de driedelige podcast Uitgewrongen gaan journalisten Wiebe de Jong en Jessica Maas in gesprek met deze onzichtbare vrouwen én mannen en met experts. Klik hier voor meer informatie en om de podcast te beluisteren.
